Communicatie-vaardigheden & motiverende gesprekstechnieken

Communiceren doen we de hele dag door: Op het werk, thuis, overal. Een belangrijke communicatieve vaardigheid is luisteren. Niets lijkt gemakkelijker dan dat. Maar schijn bedriegt. Communiceren is niet altijd even gemakkelijk, zeker niet als het op luisteren aankomt. In deze special worden vele thema's behandeld zoals: aandachtgevend gedrag; reflecteren; parafraseren; samenvatten. Maar ook de vier kenmerken van een boodschap. En in een ander artikel gaan we in op paradoxale communicatie.

Communiceren

Veel mensen schieten tekort op dit gebied en ervaren dat soms zelf ook. Luisteren naar de bijdrage van een ander in een vergadering of naar wat iemand te vertellen heeft in een gesprek, vraagt dat we onze aandacht vast kunnen houden, hoofd- van bijzaken weten te onderscheiden en gepast reageren op hetgeen gezegd wordt.

Vier aspecten van de communicatie

In de communicatie tussen mensen wordt er een zender en een ontvanger onderscheiden. De zender is de persoon die een boodschap uitzend naar een ander, die in dat geval de ontvanger is. We richten ons vaak op de inhoud van een boodschap, maar een mededeling of boodschap omvat veel meer dan sec het zakelijke aspect, dus wat er feitelijk wordt gezegd. Iedere boodschap die uitgewisseld wordt in de interactie tussen twee of meer personen - hoe kort of triviaal ook - omvat maar liefst vier dimensies.

• het zakelijke aspect;
• het expressieve aspect;
• het relationele aspect; en
• het appellerende aspect.

Motiverende gespreksvoering

Motiverende gespreksvoering is een benadering om mensen te helpen hun problemen te onderkennen en om hen aan te zetten tot verandering. Het is vooral een bruikbare methode voor mensen die weigerachtig zijn, weerstand vertonen en ambivalent staan tegenover verandering. MI bevordert de intrinsieke motivatie van de cliënt door een directieve aanpak gericht op verandering. Ofschoon MI afkomstig is uit de verslavingszorg, is de methode goed toepasbaar op andere vakgebieden zoals reclassering.

In de motiverende gespreksvoering (Motivational Interviewing - MI) worden vijf specifieke methoden onderscheiden die in het hulpverleningsproces van begin tot eind van kardinaal belang zijn. Samen vormen ze het weefsel van motiverende gespreksvoering, aldus William R. Miller en Stephen Rollnick in ‘Motiverende gespreksvoering - Een methode om mensen voor te bereiden op verandering’ (2008). Wat zijn de vijf gespreksmethoden?

Motivational interviewing of motiverende gespreksvoering is een cliëntgerichte begeleidingsstijl, die is ontwikkeld om verandering van probleemgedrag of ongewenst gedrag te vergemakkelijken. Het basisprincipe van de aanpak is onderhandelen in plaats van conflict en confrontatie. Motiverende gespreksvoering is een techniek of eigenlijk aanpak, die elke hulpverlener van gedwongen tot vrijwillige hulpverlening kan inzetten om verandering bij de cliënt te stimuleren.